Ürdün Tarihi

Ürdün´ün tarihi çok eski devirlere dayanır. Bölgede kurulan ilk
devletler arasında Gilead, Amman, Moab ve Edom yer alır. M.Ö. 13. asırda
bölgeye İsrailoğulları hakim oldu. Bu hakimiyete M.Ö. 721´de Asurlular
tarafından son verildi. Asur egemenliği Medlerin M.Ö. 612´de devleti
yıkmasıyla sona erdi. M.Ö. 587´de bölge Babil hakimiyeti altına girdi.
M.Ö. 332´de Büyük İskender bölgeyi ele geçirdi. Daha sonra bölge
sırasıyla Ptolemaios ve Selevkosların hakimiyeti altına girdi.

M.Ö.
64-63 yılları arasında ise Romalılar bölgeyi ele geçirdi. Roma´nın
ikiye ayrılmasından sonra bölge Bizans´ın elinde kaldı. Bugünkü Ürdün
toprakları Hazret-i Ömer zamanında Müslümanlar tarafından fethedildi ve
halkın çoğu İslam dinine girdi. Sırasıyla Emevi, Abbasi, Selçuklu,
Eyyubi ve Memluk hakimiyetine girdi. Ürdün, Yavuz Sultan Selim Han
(1512-1520) zamanında Osmanlı Devletinin bir parçası oldu (1516).

Birinci
Cihan savaşı sonunda, 400 seneden beri Osmanlı adaleti altında yaşayan
Ürdün, 1920´de İngiltere´nin manda yönetimi altına girdi. 1921´deEmir
Şerif Abdullah, Ürdün Nehrinin doğu tarafındaki topraklarda yarı
bağımsız bir emirlik kurdu. Bu topraklar Filistin´in üçte ikisini ihtiva
ediyordu. İngiltere 1946´daLondra Antlaşması kararları gereğince
Ürdün´ün bağımsızlığını tanıdı. Siyonistler ve Araplar o zamanlar
İngiliz mandası altında olan Filistin üzerinde hak iddia ediyorlardı.

İngiltere,
Filistin´i paylaştırma planını BM´ye götürdü. Plan Arap Devletleri ve
Filistinliler tarafından reddedildi. Mayıs 1948´de manda rejimi sona
erdiğinde, Ürdün ordusu İsrail Devletiyle Arap devletleri arasındaki
savaşta Filistinlilerin yardımına geldi. Ürdün, Kudüs şehrini ve Ürdün
Nehrinin batı tarafındaki toprakları işgal etti. Melik Abdullah, işgal
edilmiş toprakları 1950´de Emirliğine resmen ilhak etti. Fakat 20 Temmuz
1951´de Emir Abdullah Kudüs´te İngilizlerin kiralık katilleri
tarafından şehit edildi. Yerine oğlu Talal geçti. Fakat Talal hasta
olduğundan tahtını ve tacını oğlu Hüseyin´e terk etti.

Emir
Hüseyin Mayıs 1953´te göreve başladı. Ürdün, 1967 Arap-İsrail savaşında,
1948´de kazandığı toprakların hepsini kaybetti. 6000 kişi kayıp verdi.
Savaşın sonunda Ürdün ekonomisi çöküntüye girdi. Bu arada 1964´te
kurulan Filistin Kurtuluş Teşkilatı (FKT), İsrail´e karşı yaptığı
operasyonlarda Ürdün´ü ana üs seçmişti ve devlet içinde devlet olma
tehlikesi gösteriyordu. FKT´nin İsrail´e yaptığı saldırılar, İsrail´in
Ürdün´ü büyük zararlara sokan misillemeler yapmasına sebep oldu.

1971´de
Emir Hüseyin Arap ülkelerinin kınamalarına rağmen FKT´nı ülkeden
çıkardı. Ürdün 1973-1974 Arap-İsrail savaşına katılmadı. Fakat 1978´de
Mısır-İsrail Kamp David Antlaşmasını reddetmede Arap ülkelerinin çoğuyla
birleşti. Ürdün Mart 1979´da Mısır ile diplomatik ilişkileri kesen ilk
Arap ülkesi oldu. Bu politikasını 1984´ten sonra değiştirdi. 1980´de
başlayan İran-Irak savaşı sırasında Ürdün, Irak´ın başlıca silah kaynağı
oldu. 1989´da Irak´ın Kuveyt´i işgaline karşı çıkan Ürdün, Amerika´nın
Irak´a karşı harekette bulunması üzerine Irak´ı destekledi.