Saruhan Oğulları Beyliği

Selçukîler tarafından Bizans yakınlarında Gediz Nehri va­disi Lidya'da
(Hermon) kurulmuş olan Beyliğin adıdır, Saru-han Bey tarafından
kurulmuştur. Beyliğin kurucusu olan Sa-ruhan Bey Selçuklu devleti
padişah Alaüddin Keykubad'm hizmetini kabul ettiği Saruhan Bey'in
torunlarından olması kuvvetle muhtemeldir.

Alaşehir civarındaki
Horzom adlı köy ki, esası Harezm'dir adı, yukarıdaki ihtimali
arttırmaktadır. Germiyanoğulları ku­rucularının da Harezm
Türkmenlerinden olmaları gözden ırak tutulmalıdır.

Bu faraziye;
Saruhan Bey'inde Aydınoğullan gibi Geımi-yanoğullan ile münasebetleri
varlığı tabiidir. Bütün Türk Bey­likleri, doğudan batıya geçişlerinin
rastladığı 1275'lerden sonra genişlemeyi aynı istikamette sürdürmüşler
ve hristiyan topraklarına mâlik olmaya başlamışlardır.

Tabii ki
hiç biri, bu hususda Osmanlı devletince ileri gide-memişse de, bölgenin
islâmla tanışmasına ve Türklerin mer­dane davranışlarına vesile
olmuşlardır. İşte bu fetihlerden biri Saruhan Bey tarafından, 1313'de
Sipi! Manisa'sı denilen şimdiki Manisa'mızı elde etmiş olmasını
gösterebiliriz. Peşin­den; Güzelhisar (Menemen), Akhisar, Tarhanyat,
Marmara. Gördek, Gördes, Kayacık, Atala, Demirci, Nif, İlıca, Turgutlu.
Karacalar ve Foça, Saruhan Beyliğinin hududları içine gir­miştir.

Sultan
Orhan Gâzi'nin küçük oğlu şehzade Halil'i kaçıran Ceneviz korsanları,
ki biz bu hususda geniş bir yazıyı Sultan Orhan Gazi bölümünün sonuna
okuma parçası olarak koy­duk. İşte bu şehzadeyi kurtarmaya uğraşan
Bizans imparato­ru, Foçalılara karşı Saruhan Beyden yardım istemiştir.
Pale-oloğ donanmasıyla Foça'ya gitmiştir. Foça'liiarın müttefiki olan
Saruhan Bey'in oğlu İlyas bey'i yaptığı vaad ve verdiği hediyelerle
kendine yakınlaştırmışti. Kendisine bu kadar ya­kın davranan imparatorun
yakalanmasında isteyipde alacağı fidyeyi düşünen İlyas Bey, düşündüğü
tuzağa, dilini tutama­yıp sırrını söylemesinin cezasını kendi oyuna
gelerek impa­ratorun gemisinde o esir olmuş, fidye almayı kurarken,
hanı­mının getirdiği fidye ile kurtulmaya işi kalmıştır.. İlyas Bey,
sonunda serbest kalmakla beraber 766/1364'de ölmüş ve yerine,
oğullarından Muzaferüddin İshak Bey geçmiştir. Bu İshak Bey hakkında
fazla bilgi olmayıp 790/1388'de öldüğü biliniyor. Yerine oğlu Orhan
geçmiş diğer oğlu Hızırşah sırası­nı beklemeyi tercih etmiştir. Kosova
savaşı sonrasında Yıldı­rım Bayezid, beyliklere bir görünmek icâb
ettiğine karar ver­miş şöyle bir dolaşmıştır. Germiyan, Aydın ve Saruhan
bey­likleri üzerine yürüdüğünde Orhan Bey kaçmıştır. Karesi ve Saruhan
Beylikleri, Yıldırım'ın oğlu Ertuğrul'a verilmiştir. Ancak; Ankara
savaşı sonrasında bütün eski bey­lere verilen makam ve toprakları gibi
Orhan Bey'ede iadeyi yapmışlardır. Daha sonra sıra beklemeden vaz geçen
Hızır­şah, Orhan Beyle girdiği mücadelede ağabeyini kaçırtmış vede onun
Osmanlıya ilticasına sebeb olduğu rivayet olunur.

Hızırşah,
fetretin hengâmesinde, İsa Çelebi taraftan olmuş vede Aydınoğlu Cüneyd
Beyle aynı gayede olmuşlardır. Fet­reti sona erdirmeye muvaffak olan
Çelebi Mehmed, hem Cüneyd'i hem de Hızırşah'ı yaptığı tek hamlede
öldürtmüş 813/1410'da Saruhanli Beyliği inkıraza uğramış oluyordu.



Sarühanoğülları
Çizelgesi


Alpagi - Ali Paşa Saruhan Bey - Çuga Bey - İdris
Devlet-han Timurhan Fahreddin İlyas Orhan Süleyman - Muzafe­rüddin ishak
Atmazhan - Hızırşah Orhan