Metruk
Root Admin
Mesaj Sayısı : 351
Kayıt tarihi : 02/04/10
Yaş : 32
 |  Konu: KİMYASAL TEPKİMELER  Çarş. Mayıs 19, 2010 12:03 pm | |
| a) Bir maddenin farklı maddelere ayrışmasına ya da farklı maddelerin
etkileşerek yeni maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime (reaksiyon)
denir.
b) Kimyasal tepkimeler, olaya giren maddelere ait taneciklerin
(molekül, atom ya da iyon) çarpışmaları ile gerçekleşirler.Enerjileri
yeterli olan taneciklerin çarpışmaları sonucunda kimyasal bağlar koparak
moleküller atomlarına dağılır ve atomlar yeniden düzenlenerek farklı
maddeler oluştururlar.Kimyasal tepkime, kimyasal değişim ve kimyasal
olay eş anlamlıdır.Tepkimelerin sembol ve formüllerle gösterilmesine ise
tepkime denklemleri adı verilir.
Örn; Karbon + Oksijen 
Karbondioksit tepkimesi
C + O2 CO2 şeklinde gösterilir.
c)
Yanma, paslanma (oksitlenme), nötürleşme, mayalanma, fotosentez, çökelme
gibi olaylar kimyasal değişime örnek olarak verilebilir.
d) Kimyasal
bir tepkimede;
Korunan nicelikler şunlardır
- Atomların türü ve
sayısı
- Toplam kütle (Kütle değişimi önemsizidir.)
- Toplam
elektriksel yük
- Toplam enerji
- Atomların çekirdek yapıları
(Proton ve nötron sayıları)
Değişen nicelikler şunlardır:
-
Molekül sayısı (Mol sayısı)
- Gaz tepkimelerinde hacim (Basınç ve
sıcaklık sabit)
- Gaz tepkimelerinde basınç (Hacim ve sıcaklık sabit)
Ancak
mol sayısının korunduğu tepkimeler de vardır.
Örn; 1H 2 (g) + 1Cl 2
(g) 2HCl(g)... gibi
S=32, O=16 ise aşağıdaki tepkimede korunan ve
değişen nicelikler şöyledir:
2SO 2 (g) + O 2 (g) 2SO 3 (g) + ısı
Kütle
: 128gr. 32gr. 160gr. Korunur
Mol sayısı : 2 1 2 Korunmaz
Molekül
sayısı : 2N 0 N 0 2N 0 Korunmaz
Mol atom sayısı : 6 2 8 Korunur
Aynı
koşullarda hacim : 2V V 2V Korunmaz
KİMYASAL
TEPKİMELERİN SINIFLANDIRILMASI
A) ÖZELLİKLERİNE GÖRE :
1.
Yanma
Tepkimeleri
*
Bir maddenin oksijenli verdiği tepkimelerdir.
Yanma
tepkimesi için: yanıcı madde, hava(oksijen), tutuşma sıcaklığı gerekir.
Bu
3 faktörden birinin eksikliği yanmayı durdurur.CO2 gazının yangın
söndürücü olmasının nedeni özkütlesinin havadan büyük olması ve yanıcı
olmamasıdır.
*
Organik bileşikler yanarlar.
Organik
bileşiklerden yapılarında yalnız C ve H bulunduranlara hidrokarbon
denir.Genel olarak CxHy formülü ile gösterilirler.Yapılarında C ve H’ın
yanı sıra O, S, N ve halojen (F, Cl, Br, I) bulunduran organik
bileşikler de vardır.[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
*
Organik
bir bileşiğin yanması sonucunda: CO2 oluşması bileşiğin C içerdiğini,
H2O oluşması bileşiğin H içerdiğini, SO2 oluşması bileşiğin S
içerdiğini, NO2 oluşması bileşiğin N içerdiğini kanıtlar.Oksijen havadan
geldiği için bileşikte oksijen bulunup bulunmadığı ürünlerin türüne
bakarak anlaşılmaz.
CS2 + 3O2 CO2 + 2SO2
C4H10O3 + 13 O2
4CO2 + 5H2O
2
C4H10O3 + 5O2 4CO2 + 5H2O
CS2’de C ve S
olduğundan ürünler CO2 ile SO2’dir.C4H10’da C ve H olduğundan ürünler
CO2 ve H2O’dur.C4H10 ile C4H10O3’ün yanma ürünleri aynıdır.Ancak
oksijenin bir kısmı bileşik tarafından karşılandığından C4H10O3’ü yakmak
için daha az miktarda oksijen yeterli olur.
*
Metallerin
oksijenle birleşmesi paslanma ya da oksitlenme olarak bilinir.Bu tür
tepkimelere yavaş yanma da denir.
3Fe + 2O2 Fe3O4
1.
Sentez
(Birleşme) Tepkimeleri
Birden fazla maddenin birleşerek tek
bir ürün oluşturduğu tepkimelerdir.Bu olayda yan ürün oluşmaz.
CaO +
CO 2 CaCO 3
H 2 + Cl 2 2HCl
C 2 H 4 + H 2 C 2 H 6
1.
Analiz
(Ayrışma) Tepkimeleri
Bir bileşiğin kendinden daha basit yapılı
maddelere ayrıştırılması tepkimeleridir.Elektroliz yolu ile ya da ısı
alarak ayrışan maddeler vardır.
ısı
KClO 3 KCl + 3 O 2
2
ısı
2HgO
2Hg + O2
ısı
MgCO3 MgO + CO2
elektroliz
H2O H2 + 1 O2
2
1.
Yer
Değiştirme Tepkimeleri
*
Aktif olan bir elementin, kendinden
daha az aktif olan (pasif) bir elementle yer değiştirmesi ile
gerçekleşen tepkimelerdir.
H2S + Cl2 2HCl + S (Anyonların yer
değiştirmesi)
Fe2O3 + Al Al2O3 + 2Fe (Katyonların yer değiştirmesi)
*
Sulu
çözelti tepkimelerinin birçoğunda ise anyon ve katyonların her ikisi de
yer değiştirir.
Çökelme ve nötrleşme tepkimeleri de yer
değiştirme tepkimeleridir.
Fe2S3 (k) + 6HCl (suda) 2FeCl3 (suda) +
3H2S (g)
Çökelme:
AgNO3 (suda) + NaCl (suda) AgCl (k) + NaNO3
(suda)
Nötrleşme:
H2SO4 (suda) + 2NaOH (suda) Na2SO4 (suda) +
2H2O (s)
*
Organik bileşiklerde de yer değiştirme tepkimeleri
vardır.
CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
1.
İyonik Tepkimeler
Sulu
çözeltilerde gerçekleşen tepkimeler iyonların etkileşmesine dayanır ve
tepkime ürünlerinden biri çökerek (çökelme), sıvı (nötrleşme) ya da gaz
halinde ortamdan ayrılabilir.İyonik tepkimelerde sadece tepkimeye giren
iyonlar gösterilir.Böyle denklemlere net iyon denklemi denir.
Nötrleşme:
H+ (suda) + OH- (suda) H2O (sıvı)
Çökelme: Ag+ (suda) + Cl- AgCl
(katı)
Zn (k) + 2H+ (suda) Zn+2 (suda) + H2(g) | |
|
