Kimyasal Denklemler

KİMYASAL DENKLEMLER

KİMYASAL REAKSİYONLAR

Maddenin
molekül yapsında meydana gelen değişmelere kimyasal olay denir. H2
gazının O2 ileyanması, aL metalinin asitte çözünmesi bir kimyasal
olaydır.

REAKSİYON ÇEŞİTLERİ

1. Asitlerle Bazların
Reaksiyonu
*Asit ve bazın tepkimesinden tuz ve su oluşur. Bu
reaksiyonlara nötürleşme reaksiyonu denir.

Asit + Baz ----- Tuz +
Su
2HCL + Mg(OH)2 ----- MgCl2 + 2H2O
3H2SO4 + AL(OH)3 ------
AL2(SO4)3 + 6H2O* Reaksiyona giren baz anhidrobaz (susuz baz) ise sadece
tuz oluşur. NH3 anhidrobazdır. NH3ün asitlerle tepkimesinden H2O
oluşmaz.

NH3 + HCl ------ NH4Cl
2NH3 + H2SO4 -------
(NH4)2S*Asidik oksitler, bazlarla tepkimeye girerek,tuz ve su
oluştururlar.

SO2 + 2KOH ------- K2SO3 + H2O
SO3 + 2NaOH
------ Na2SO4 + H2O* Bazik oksitler, aistlerle tepkimeye girerek tuz ve
H2O oluştururlar.

Na2O + 2HCl ------ 2NaCl + H2O
MgO + H2SO4
------ MgSO4 + H2O


* Asidik oksitler, bazik oksitlerle
tepkime verirler. Yalnızca tuz oluşur. Reaktiflerde Hidrojen
olmadığından H20 oluşmaz.

SO3 + CaO ------- CaSO4
CO2 + K2O
------- K2CO3

* Bazik özellik gösteren karbonatlı bileşiklerin,
asitlerle tepkimelerinden CO2(g) açığa çıkar.

Na2CO3 + 2HCl
------- 2NaCl + CO2(g) + H2O

2. Metallerin Asitlerle
Reaksiyonları
Asitler, hidrojenden aktif maddelerle reaksiyona
girdiklerinde,

Metal + Asit ------ Tuz + H2(g) tepkimesi
gerçekleşir.
Fe + 2HCl ------ FeCl2 + H2

Fakat asiler, soy
metallere (Cu,Ag,Hg,Au ve Pt) etki etmezler.Ancak yarısoy metallere
(Cu,Ag,Hg) derişik H2SO4 ve HNO3 yükseltgen olarak etki ederler. HNO3
derişik olduğunda NO2 seyreltik asit olduğundan NO gazı açığa çıkar.

Cu
+ 4HNO3 ------ Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O (derişik)
3Cu + 8HNO3 ------
3Cu(NO3)2 + 2NO(g) + 4H2O


NOTE: Soy metallerin oksitleri
aistlerle reaksiyona girerler.

Cu + HCl ------ reaksiyon vermez
CuO
+ HCl ------ CuCl2 + H2O

3. Metallerin Bazlarla Reaksiyonları
Metaller,
bazlarla tepkime vermezler. Bazlar ancak amfoter
metallerle(Zn,Al,Cr,Pb) özel tepkime verirler. Amfoter metallerin
bazlarla tepkimelerinden kompleks tuz ve H2 gazı oluşur.

Fe +
NaOH ------ Tepkime olmaz.
Li + KOH ------ Tepkime olmaz.
Zn +
2KOH ------ K2ZnO2 + H2(g)

4. Yanma Reaksiyonları
O2(g) ile
reaksiyona girmeye yanma reaksiyonu denir. Maddeler yandıklarında
içerdikleri elementlerin oksitlerini oluştururlar.

C + O2 ------
CO2
H2 + ½ O2 ------- H2O

5. Yer Değiştirme Reaksiyonları
(Aktiflik)
Maddelerin kimyasal reaksiyonlara girme isteklerine
aktiflik denir. X meteli Y metalinden daha istemli olarak su ile
reaksiyon veriyorsa; X metali Y metalinden daha aktiftir denir. Aktif
olan maddeler daima pasif maddelerle yer değiştirir.
a. Metallerin
yer değiştirmesi: Aktif olan metaller kendisinden pasif olan elementi
indirgerler. Zn metali Cu metalinden aktiftir. Zn metali Cu metalini,
bileşiklerinden koparıp bileşikteki anyonla kendisi bileşik yapar.
Bakırda metalik hale indirgenir.
Zn(k) + CuCl2 ------ Cu(k) + ZnCl2

1.
Li,Rb,K,Ba,Sr,Ca,Na: Bu elementler soğuk su ile şiddetli reaksiyon
verirler,çok aktiftirler.
2. Mg,Al,Mn,Zn,Cr,Cd,Fe: Bu elementler
sıcak su ile reaksiyon verirler,aktiftirler.
3. Co,Ni,Sn,Pb,H: Bu
elementler ancak asitler ile tepkime verirler.
4. Cu,Hg,Ag,Pt,Au:
Asitler ile de tepkime vermezler.

b. Anyonların yer değiştirmesi
Aktif
olan anyon, pasif olan anyonu bileşiğinden ayırır.

MgS + Cl2
------ MgCl2 + S

c. Anyon ve katyonun yer değiştirmesi
Karıştırılan
maddelerdeki anyonlar yer değişir. Çözünürlüğü kötü olan maddeler
çöker.

AlCl3 + 3AgNO3 ------ 3AgCl + Al(NO3)3 Tepkimesinde 3AgCl
çöker.

6. Analiz ve Sentez (Ayrıştırma ve Birleştirme)
Analiz
(ayrıştırma) bir bileşiğin kendisini oluşturan maddelere
ayrıştırılmasına denir.

KLClO3 ------ KCl + 3/2O2
FeS -------
Fe + S
CaCO3 ------- CaO + CO2
Sentez (Birleştirme) küçük
taneciklerin birleşerek büyük tanecikler oluşturduğu reaksiyonlara
denir.

Ca + Br2 ------- CaBr2
H2 + 1/2O2 ------- H2O
İşte
böyle değerliği tam belli olmayan elementlerin oluşturacağı bileşikler
soruda verilir.
Analiz reaksiyonları genellikle endotermik olurken,
sentez reaksiyonları genellikle ekzotermiktir.

7. Isı Bakımından
Reaksiyonlar
Isı veren reaksiyonlara ekzotermik, ısı alan
reaksiyonlara endotermik tepkimeler denir.

2SO2 + O2 ------ 2SO3 +
ısı(Ekzotermik)
CaCO3 + ısı ------ CaO + CO2 (Endotermik)

8.
Çekirdek Tepkimeleri
Çekirdekte gerçekleşen tepkimelere denir.

a.
Doğal radyoaktif tepkimeler: Kararsız olan elementlerin kendiliğinden
ışıma yapmalarına denir.
234 226
92U ------ 88 Ra + 2 alfa

b.
Füzyon tepkimeleri: Küçük kararsız atomların reaksiyon sonucu büyük
atomlara dönüşmesine denir.

c. Fisyon tepkimeleri: Büyük kararsız
atomların, küçük atomlara parçalanmasına denir.

KİMYASAL
DENKLEMLERİN EŞİTLENMESİ

Daha önce de görüldüğü gibi bir
kimyasal reaksiyonda atomların çeşidi ve sayısı korunur.İşte bunları
sağlamak için denklemleri eşitlememiz gerekir.
Basit denklemler
eşitlenirken,
1. Yapısı en karışık olanın katsayısı 1 alınır.
2.
Daha sonra diğer atomlar sayma yöntemi ile eşitlenir.

Bir
Kimyasal reaksiyonda;

Korunanlar
1. Atom cinsi ve sayısı
2.
Kütle
3. Toplam proton, elektron,nötron sayısı
4. Toplam yük
5.
Çekirdek yapısı
Korunmayanlar
1. Mol sayısı korunmayabilir
2.
Hacim korunmayabilir
3. Madde sayısı korunmayabilir
4. Fiziksel ve
kimyasal özellik korunmaz
5. Atomların çapı ve elektron sayısı
korunmaz

ELEKTRON ALIŞ-VERİŞİ ve TEPKİMLERİN ÖNCEDEN TAHMİNİ
(REDOKS)

Kimyanın asıl konusu elektronları incelemektir.
Çünkü doğada cereyan eden kimyasal olaylar elektron alışverişi ile
olmaktadır. Kimya bilimi de bunları inceliyor. Lise 1 de kimyasal
reaksiyonları çeşitli gruplarda incelemek mümkündür. Bu reaksiyon
çeşitlerinden bir tanesi elektron alış verişi ile olan reaksiyonlardır.
Maddelerin
birinin vermiş olduğu elektronu diğer madde alarak reaksiyonlar
gerçekleşiyor. Kimya açısından bu reaksiyonlar çok önemlidir. Çünkü nötr
halde iken proton sayısı ile elektron sayısı birbirine eşit ve zıt
yüklüdürler. Eğer madde elektronunu kaybederse(-) yüklerde azalma
olacağından ve pozitif yüklü proton sayısında azalma olmayacağından
dolayı madde pozitif yüklü iyon haline gelecektir. Eğer madde pozitif
hale geliyorsa yani elektron sayısı azalıyorsa madde yükseltgeniyor
demektir. Yani bir atom (+3) değerlik kazanınca bu atom (3) elektron
vermiş demektir.

Alıntıdır.