ZAMİRLER (ADILAR)

İsimlerin yerine kullanılan
sözcüklerdir.Bütün zamirler

sıfatlardan farklı olarak isim
çekim eki alabilir.





A)Kişi
(Şahıs) Zamirleri:




Sadece insan

isimlerinin yerini alan
zamirlerdir.




*Ben, sen, o;biz, siz, onlar.




*Görüyorum beni okşayan gözlerindeki geceyi.




*Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?




* “Bana kucaklarında seni getiriyorlar;




Ben de sonra o seni getiriyorum
sana.”




*Mavi denizlerin ötesinde bulacağım seni .




*Bizim buralarda her yıldız kaydığında biri
ölür.




*Sizler bu ülkenin geleceğisiniz.




* Ben senin en çok bana
yansımanı sevdim.




*Biz her gece uğultularını dinlerdik
rüzgarların.




*Güneş,sadece onun gözlerinde doğardı.




*Onun yüreğinde sevgi çiçekleri açardı.




*O,bu davaya yüreğini koymuştu.




*Zor durumda kaldığında onlar yardım ediyordu.









UYARI:
“O” ve “onlar” zamirleri bir insanı anlatıyorsa kişi zamiri,insan
dışındaki bir varlığı anlatıyorsa işaret zamiri olur.




*Onu çöpe atan ondan başkası olamaz.




*Onu bu yörede sadece onlar dokur.









NOT:Şahıs

zamirleri ile

isim tamlaması kurulabilir.Bu
durumda şahıs zamiri sadece tamlayan olabilir.




*Benim denizlerim senin
gözlerindir.




*Akşamı seyredeyim senin bakışlarında.




*Bizim atalarımız bu topraklarda bir tarih
yazdı.









UYARI:Şahıs

zamirleri kesinlikle iyelik eki almaz.




*Dönüşlülük
Zamiri:
“Kendi” zamiridir.Bu zamir,cümlede asıl şahıs zamirinin yerine
kullanıldığı gibi,yerine kullanıldığı şahıs zamiriyle de yan yana
olabilir.Bu durumda anlatım pekiştirilmiş olur.




*Bu evi ben temizledim.




*Bu evi kendim temizledim.




*Bu evi ben kendim temizledim.(pekiştirilmiş)




*Yol aldım sevdalarda kendimi bulmak için.




*Kendini bir de arkadaşının yerine koy.




*Şu dünyada ne yaparsak kendimize yaparız.




*Beni çağırmadınız,kalkıp ben kendim geldim.









B)İşaret (Gösterme) Zamirleri:




İsimlerin yerini işaret yoluyla alan zamirlerdir.




*Bu, şu, o;bunlar, şunlar, onlar;öteki, beriki,
şöyle;böyleleri, öylesi.









*O,bu yörenin en meşhur yemeğidir.




*Duvardaki

yazıları
bu yazdı.




*Bu,bir büyük şanlı mazinin hatırasıdır.




*Bunlar her sabah aynı otobüse binerler.




*Ötekini bilmiyorum ama beriki işin
farkında değil.




*Şunları kimsenin görmeyeceği bir yere koy.









NOT:
“Böylesi-böyleleri”, “şöylesi-şöyleleri” biçimindeki zamirlere “tarz
anlamlı zamirler”
de denir.




*Böyleleriyle fazla samimi olmayacaksın.




*Ömrümde böylesini görmedim.




*Şöyleleri ham karpuzdur.









C)Belgisiz Zamirler:






İsimlerin yerini belirsiz şekilde (kişi,işaret)
karşılayan zamirlerdir.




*Bazıları,kimileri,hiç
kimse,kimse;herkes,birkaçı,biri,hepsi;tümü,başkaları,hiçbiri,birçoğu.




*Bazıları futbol,bazıları basketbol

oynar.




*Hiçbirimiz ondan bu davranışı beklemiyorduk.




*Kimseye haber vermeden evden ayrıldı.




*Hiç kimse senin nazını çekmeye mecbur değil.




*Bu ailede herkes kendi dünyasında yaşıyor.




*Başkalarının ne dediği beni ilgilendirmez.




*Biri yer,biri bakar kıyamet ondan
kopar.




*Meclisin aldığı karara birçoğu tepki
gösterdi.









D)Soru Zamirleri:




İsimlerin yerini soru yoluyla alan zamirlerdir.




*Ne?, kim?;nereye?, kime?;hangisi?, kaçı?




*Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?




*Kimdir bana gülen yeşillik balkonundan?




*Nereye baksam hep seni hatırlıyorum.




*Şu dünyada insan kime güvenebilir ki?




*Bunca zamandır ne konuştunuz?




*Elindeki makası nereye koyduğunu bilmiyor.




*Elindeki kitaplardan hangisini aldın?









E)İlgi Zamiri (-ki):




Ek halinde olup kendinden önceki bir sözcüğün
yerini tutar.




*Senin ki can da bizim ki patlıcan mı?




*Tencerenin dibi kara senin ki benden kara.









UYARI:İlgi

zamiri olan –ki’yi

bağlaç olan ve sıfat yapan –ki ile
karıştırılmamalıdır.




*Evdeki hesap çarşıya uymaz.




*Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin.




*Ben ki o gri karmaşadan aldım yağmurlu
yüzümü.









F)İyelik Zamiri:




Ek halinde olup üzerine geldiği varlığın hangi
şahsa ait olduğunu bildirir.Bunlar aynı zamanda iyelik ekleridir.




*Sana

gül getirdim gönlümün
bahçesinden.




*Ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde.




*Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner.




*Bir gül yaprağıyla örtüldü üstümüz.




*Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede.




*Mutluluk başınızı bir dost omzuna dayamaktır.


Hazırlayan:
Yusuf Kenan DURMUŞOĞLU