FTP(File Transfer Protocol) Nedir?

FTP

Internet altında dosya transfer
etmenin ilk yolu FTP (File Transfer Protocol)
kullanmaktır. Uzak mesafelerdeki bilgisayarlar arasında dosya transferi,
bu protokol ile oldukça hızlı biçimde yapılmaktadır. Ancak bağlanılan
bilgisayarın yerel saati transfer hızını etkilemektedir. Amerika'da
bulunan sistemlerden mesai saatleri dışında transfer yapıldığı zaman
performans artmaktadır. Herkese açık olan FTP alanlarına ulaşmak için
kullanıcı adı anonymous veya ftp olarak tanıtılmalıdır.
Böylece sadece karşı tarafın izin verdiği alanlara ulaşılır. Eğer
sisteme abone olunmuş ise bu durumda farklı kullanıcı tanımları
yapılabilir. Anonymous olarak bağlanıldığında genellikle password
sorulmamaktadır. Eğer soruluyorsa password yerine kullanılan e-mail
adresinin verilmesi önerilmektedir. Ayrıca bir bilgisayardan FTP
aracılıyla kütük transferi yapılabilmesi için o bilgisayarın FTP hizmet
birimi (FTP server) haline getirilmiş olması gerekmektedir. Eğer
bu bilgisayar bir PC ise başka iş yapılamaz. Unix veya Mac türü ise
yapılabilir. FTP hizmet alanlarında her kesime ve zevke hitap eden
programların veya dokümanların bulunabilmesi olasıdır. Ancak buralarda
yer alan programların virüs açısından mutlaka kontrol edilmeleri
gerekmektedir. Bu hizmet birimlerinin yöneticileri virüs konusunda
hiçbir garanti verememektedirler. Ayrıca bugün milyonlarca programın yer
aldığı sistemde her programın kontrol edilmesi mümkün olmadığından
kullanıcıların dikkatli olmaları önerilmektedir.

FTP ile Nasıl
Bağlantı Sağlanır
Bağlantı, tanıtıcı adı (host name) veya internet
numarası kullanılarak iki biçimde yapılabilmektedir. Ancak uygulamada
daha sık olarak tanıtıcı adı kullanılmaktadır. Bağlantının yapılabilmesi
için;
ftp bağlanılmak istenen tanıtıcı ad
formatı kullanılmaktadır. Bir makinayla olan
bağlantıyı kapatıp diğer bir makinaya bağlanmak için önce close
ile bağlantı kesilip, open makina ismi ile yeni bağlantı kurulur.
FTP ile bağlantı kurulduktan sonra temel Unix komutları kullanılarak
işlemler yapılmaktadır.
FTP Sırasında Kullanılan Bazı
Komutlar
FTP ile bağlantı sağlandığı zaman Unix temelli
komutlar kullanılarak çalışmak mümkündür. Ancak günümüzde Windows
uygulamalarının yaygınlaşması sonucunda bu komutların ezberlenmesine
gerek yoktur. Dos'dakine benzer olarak
bulunulan hizmet birimindeki directory listesinin alınması amacı ile
kullanılır. Ornegin;

<blockquote>ftp> dir {kütük ismi}</blockquote><blockquote>yazılarak dir sonuçlarının {kütük ismi} ile verilen
bir kütükde saklanması mümkün olmaktadır. İsteğe bağlı olarak kütük adı
verilmeyebilir.</blockquote><blockquote>FTP
bağlantısı sırasında kullanıcı en üst directorydedir. Directory
değiştirmek cd veya fcd komutu ile sağlanmaktadır. Örneğin pub directory
sine geçmek için,</blockquote>
<blockquote>ftp> cd pub</blockquote><blockquote>yazılmaktadır. </blockquote><blockquote>Temelde Unix komutu olan ls ile o anda bağlanılan
bilgisayarda bulunulan yerdeki directory listesinin görülmesi sağlanır. </blockquote>
<blockquote>ls -lt {kütük ismi}</blockquote><blockquote>yazılarak bağlanılan makinadaki dosyaların listesi
tarih sırasına göre sıralanarak {kütük ismi} ile saklanır. </blockquote><blockquote>etmek için get, kütük göndermek için put
komutları kullanılmaktadır. Örneğin; </blockquote>
<blockquote>ftp >get {saklanılmak istenen
isim}</blockquote><blockquote>yazılarak,
alınmak istenen kütüğün yeni bir isim altında saklanılması mümkün
olmaktadır. Bu yapı özellikle unix tabanlı kütüklerin alınması sırasında
oldukça kullanışlıdır. Çünkü bu ve benzeri kütüklerde isim verirken
daha esnek davranılmaktadır. Bunun sonucunda da dos veya Windows tabanlı
programlardan bu dosyaları çağrırken sıkıntılar doğmaktadır. Bu amaçla
kullanıcı sekiz karakterde sınırlı olmak üzere istediği yeni bir ismi
alacağı kütüğe verebilmektedir. </blockquote>[yapılır. Onaylıda her kütüğün transferinden önce onay beklenir. : <blockquote>mget ve mput kullanılırken yes/no
sormasını engeller, bulunan tüm kütükleri sorgusuz transfer eder. </blockquote>
bell: Herbir kütük
transferinden sonra "bip" sesi verir.
]hash: Transfer edilen her
bir veri bloğu için # simgesini verir.
]mkdir: Bağlanılan
bilgisayardan directory yaratma.
]bye, exit, quit: FTP
bağlantısını sonlandırma.
Kütük transferi
Internet aracılığı ile kütük transferinin
yapılması için get,mget, put ve mput komutları kullanılmaktadır. Ancak
transfer edilecek kütük tipine bağlı olarak, transfer tipinin seçilmesi
gerekmektedir. Internette iki tür transfer tipi vardır.
Ascii: Bilgisayarlar
arasında text kütüklerinin transferi için uygundur.
Binary: Text içeren veya
içermeyen imaj ya da program kütüklerinin transferi için kullanılır.
Uzantısı z, Z, exe, zip, tar, com, sys, gz veya ps olan kütükler binary
tipinde alınmalıdır. Burada z, Z, zip, tar, gz uzantıları o kütüğün
sıkıştırılmış olduğunu ps ise o dosyanın Postcript yapıda olduğunu
gösterir. Uygun programlar ile bu kütüklerin transfer işleminden sonra
açılmaları gerekmektedir.
Bu komutların kullanımı için iki örnek
verilmiştir.
ftp> ascii
200 Type set to A. Ascii Kütük Transferi
ftp> get news.txt
200 PORT command successful.
150 Opening ASCII mode data connection for
news.txt (42390 bytes).
226 Transfer complete.
42553 bytes received in 6.9 seconds (6 Kbytes/s).

ftp> binary
200 Type set to I. Binary Kütük Transferi
ftp> get news.zip
200 PORT command successful.
150 Opening BINARY mode data connection for
news.txt (42390 bytes).
226 Transfer complete.
42390 bytes received in 7.2 seconds (5.8
Kbytes/s).
Kütük transferi yapılırken, "wildcard" denilen
joker karakterlerin de kullanımı mümkündür.
Örneğin;
ftp>mget news*

yazılacak olursa içinde news kelimesinin
bulunduğu tüm kütüklerin kopyalanmak istendiği anlaşılacak ve tek tek bu
kütüklerin istenip istenmediği sorgulanarak kopyalama yapılacaktır.
Eğer bu kütüklerin sorgulama yapılmadan taşınması isteniyorsa "prompt"
ko mutu verilmelidir. Tekrar bu komut verilene kadar yapılacak tüm
kopyalama işlemleri sorgusuz gerçekleştirilecektir.
Veri transferi sırasında sıkıştırılmış kütüklerin
kullanımı hem maddi hem de zaman açışından dikkate değer kazançların
doğmasına yol açmaktadır. Ancak sıkıştırılmış kütüklerin hangi anlama
geldiği daha doğrusu hangi programla eski haline getireleceğinin
bilinmesi gereklidir. Aşağıda uzantılarına bağlı olarak sıkıştırılmış
kütüklerin açılmalarına yönelik bilgiler verilmiştir.
İstenen FTP Tabanını Bulma
(archie)
İstenen bir dosyayı (veya programı) ve ait olduğu
FTP tabanını bulmanın en kolay ve çabuk yolu archie komutunu
kullanmaktır. McGill üniversitesinde geliştirilmiş olup, kamuya açık ftp
kullanımına izin veren arşivlerdeki kütük isimlerini bir veri tabanında
tutan ve bunun sorgulamasını yapan bir sistemdir. Veri tabanı periyodik
olarak güncellenmekte ve McGill de bulunan ana server yardımıyla diğer
serverlerin uyumlu olması sağlanmaktadır. Archie komutu ile 1000'in
üzerindeki anonymous FTP kaynağı taranarak, 100 gigabytes civarındaki
bilgi kontrol edilmektedir. Bu komut ile kullanıcının verdiği isme uyan
dosyaların bulunduğu kaynaklar seçilip, sıralı biçimde özetlenir.
İstenirse yapılan arama işlemi bir text dosyasında saklanabilir.
Bilgilerin bulunduğu listeler ayda bir yenilenerek güncelliği
sağlanmaktadır. Kullanımı için,

archie -paremetreler anahtar kelime

yapısı kullanılmaktadır. Burada kullanılabilecek
parametrelerden bazıları aşağıda kısaca listelenmişitir. Burada ki
parametreler kullanılan bilgisayarın türüne ve archie programının
özelliklerine bağlı olarak farklılıklar göstermektedir. Windows
ortamında çalışan programlar kullanıldığı zaman bu parametreler ikonlar
halinde yer almaktadır.
[
$ archie vine.tar.Z
Host athene.uni-paderborn.de
Location: /local/X11/more_contrib
FILE -rw-r--r-- 18854 Nov 15 1990 vine.tar.Z
Host emx.utexas.edu
Location: /lpub/mnt/source/games
FILE -rw-r--r-- 12019 May 7 1988 vine.tar.Z
Host export.lcs.mit.edu
Location: /contrib
FILE -rw-r--r-- 15548 Oct 90 00:29 vine.tar.Z

biçiminde arama sonuçları listelenir.